Τη Δευτέρα, 6 Νοεμβρίου 2023, στο Δίκτυο για την Ιστορία της Υγείας συζητάμε για την ιστορία της υγείας από τη σκοπιά της αρχιτεκτονικής με δυο παρουσιάσεις:
Α. Το αρχιτεκτονικό περιβάλλον «αφουγκράζεται» την παιδική ψυχή: το έργο του Π.- Ν. Τζελέπη για το ΠΙΚΠΑ (1935-1940) με επίκεντρο τις Παιδικές Εξοχές («Παιδικές Κοινότητες»- «Πρεβεντόρια») Βούλας – Πεντέλης
Πάνου-Νικολή Τζελέπη, Κτίριο Διοίκησης, Παιδικές Εξοχές Βούλας
Π.-Ν. Τζελέπης, Villages d' enfants, 1949
Ομιλήτρια: Μαρία Μπούρη , παιδίατρος, μεταδιδακτορική ερευνήτρια, Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας, Τμήμα Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας, Σχολή Δημόσιας Υγείας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής
Συζητήτρια: Βασιλική Θεοδώρου , ομότιμη καθηγήτρια Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Κατά το διάστημα 1935-1940, το ΠΙΚΠΑ αναθέτει στον αρχιτέκτονα Π.-Ν. Τζελέπη τη μελέτη και κατασκευή ιδρυμάτων σε πανελλαδική κλίμακα, μεταξύ των οποίων οι Πρότυπες Παιδικές Εξοχές («Παιδικές Κοινότητες» - Πρεβεντόρια) Πεντέλης (1936-37) και Βούλας (1936-39), κτιριακά συγκροτήματα που αποσκοπούσαν στην προστασία της υγείας των παιδιών, ιδιαίτερα των υποσιτισμένων και προφυματικών και εν γένει όσων διαβιούσαν υπό δυσμενείς κοινωνικές-οικογενειακές συνθήκες. Ιδιαίτερη μέριμνα του αρχιτέκτονα στα έργα αυτά υπήρξε η διαφύλαξη της «κλίμακας του παιδιού», καθώς θεωρούσε ότι η παιδική προστασία έπρεπε να αφορά όχι μόνο την υγεία αλλά και την ομαλή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού και επομένως να παρέχεται σε αρχιτεκτονικά περιβάλλοντα που θα σέβονταν την παιδική ψυχή. Στα κτίρια που σχεδίασε επιδίωξε τη δημιουργία «εύπλαστων» χώρων «φιλόξενης οικειότητας», αποφεύγοντας περίπλοκες και αυστηρές κατασκευές. Με επίκεντρο τις Παιδικές Κοινότητες Βούλας και Πεντέλης θα παρουσιαστεί το έργο του Π. Ν. Τζελέπη για το ΠΙΚΠΑ, το οποίο θα συζητηθεί στο πλαίσιο της επέκτασης των δράσεων του ΠΙΚΠΑ στον χώρο της κοινωνικής προστασίας μητέρας-παιδιού κατά τον Μεσοπόλεμο και της μετεξέλιξης της χρήσης των κτιριακών αυτών συγκροτημάτων με βάση τις νέες ανάγκες της μεταπολεμικής περιόδου
Β. Η αρχιτεκτονική των ελληνικών νοσοκομείων κατά τον Μεσοπόλεμο
Νοσοκομείο Ερυθρού Σταυρού, Αρχείο Διαμαντόπουλου. Monumenta: για την προστασία της φυσικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ελλάδας και της Κύπρου
Ομιλήτρια: Κατερίνα Χατζηκωνσταντίνου , δρ. αρχιτέκτονας, πανεπιστημιακή υπότροφος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (διαδικτυακά)
Συζητητής: Βασίλης Κολώνας , ιστορικός της Αρχιτεκτονικής, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (διαδικτυακά)
Κατά τον Μεσοπόλεμο για πρώτη φορά η κρατική μηχανή βγαίνει από τον επικουρικό ρόλο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και αναλαμβάνει πρωταγωνιστική δράση στην οργάνωση δημόσιων υπηρεσιών υγείας και του ευρύτερου κρατικού συστήματος υγείας. Ιδιαίτερα κατά την περίοδο
193 7 1941 εφαρμόζεται το εκτεταμένο και ταχύρρυθμο οικοδομικό έργο ανέγερσης νοσηλευτηρίων και κτ ι ρίων κοινωνικής πρόνοιας ανά την Ελλάδα, γνωστό ως «Πρόγραμμα Κορυζή» , στο οποίο σ ημαντικό ρόλο διαδραμάτισε η Τεχνική Υπηρεσία του Υπουργείου Υγείας (έτος ίδρυσης 1937 ). Η οργάνωσ η του «Προγράμματος Κορυζή» βασίζεται στα τελευταία δεδομένα της επιστήμης, ακολουθώντας τα ευρωπαϊκά πρότυπα, και αντιμετωπίζει το πρόβλημα σε όλες τις φάσεις του: νοσηλεία, θεραπεία και μέτρα προφύλαξης. Η ταχύτητα ολοκλήρωσής του στοχεύει να ανταποκριθεί στις επείγουσες ανάγκες περίθαλψης ενός μεγάλου αριθμού ασθενών, κυρίως φυματικών. Η εισήγηση θα κάνει αναφορά στο είδος και στα χαρακτηριστικά των νοσηλευτικών ιδρυμάτων που κατασκε υάζονται εκείνη την περίοδο, σκιαγραφώντας παράλληλα το κλίμα δημιουργίας τους. Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει στα κτίρια υγείας που ασπάζονται τη μοντέρνα αρχιτεκτονική ως μια διαφορετική αντιμετώπιση σε σχέση με προηγούμενες περιόδους, όπου ο κλασικισμός εφαρμοζόταν ανεξαίρετα σε όλους τους τύπους κοινωφελών κτιρίων.
Τα σεμινάρια πραγματοποιούνται στο Ιστορικό Αρχείο του Ε.Κ.Π.Α., Σκουφά 45, Αθήνα. Διαδικτυακή συμμετοχή στο https://uoa.webex.com/uoa/j.php?MTID=m4c6c888c0a67dd1f6db96a2f720adfa2
