European Network in Universal and Global History (ENIUGH)

 

 Αναφορά συνεδρίου

Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Ρωσική Επανάσταση, το European Network in Universal and Global History (ENIUGH)* διοργάνωσε το πέμπτο ευρωπαϊκό συνέδριο για την παγκόσμια ιστορία με γενικό τίτλο «Ρήξεις, Αυτοκρατορίες, Επαναστάσεις (Ruptures, Empires, Revolutions)» στη Βουδαπέστη. Το συνέδριο διήρκησε τέσσερεις ημέρες, από 31 Αυγούστου μέχρι 3 Σεπτεμβρίου 2017, και φιλοξενήθηκε από τα Corvinus University of Budapest και Central European University.

Το πρόγραμμα των πάνελ ήταν δομημένο σε 14 ενότητες ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίσαμε την ενότητα Άνθρωποι, Εργασία και Δημογραφία (People, Labor and Demography). Στα πλαίσια αυτής της ενότητας συγκροτήθηκαν 11 πάνελ με τη συμμετοχή πολλών καθηγητών και ερευνητών από την Ευρώπη και αλλού. Σε σχέση με την ιστορία της υγείας δημιουργήθηκε ένα πάνελ με θέμα την ευγονική και τίτλο: «Eugenics in the making: Examples from the history of eugenics in East and Central Europe». Ο συντονιστής ήταν ο Marius Turda ο οποίος τόνισε την ανάγκη της επικοινωνίας των ιστορικών της υγείας που ασχολούνται με την ιστορία της ευγονικής, η οποία συνδέθηκε πολλές φορές με την εθνική και κοινωνική συγκρότηση των κρατών της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, γεγονός που αναφέρθηκε από όλους τους ομιλητές.

Οι ομιλητές προσέφεραν παραδείγματα από την ιστορία της ευγονικής όπως αυτή εκφράστηκε στο πλαίσιο της χώρας που αντιπροσώπευαν. Η Zsuzsa Bokor αναφέρθηκε στην Ρουμανία, ειδικότερα στην περιοχή της Τρανσυλβανίας, στην ομιλία της με τίτλο: “Youth and health in the national regeneration discourses in the interwar Transylvania” όπου περιέγραψε τις δυσκολίες του συστήματος δημόσιας υγείας στην περιοχή στις αρχές του 20^ου αιώνα. Το πιο σημαντικό πρόβλημα ήταν η αντιμετώπιση των μειονοτήτων στην Τρανσυλβανία από την κεντρική διοίκηση της Ρουμανίας και περισσότερο τα θέματα της αναπαραγωγής και ανατροφής του παιδιού. Όπως φαίνεται από τον τίτλο ομιλίας: “Slovene eugenicists after World War I and World War II”, η Ana Cergol Paradiž αναφέρθηκε στη σχέση των Σλοβένων επιστημόνων, υπέρμαχων της ευγονικής, μεταξύ τους αλλά και την αλληλογραφία και τις επισκέψεις τους με Αμερικάνους και Δυτικοευρωπαίους συναδέλφους τους. Η Paradiž εστίασε στο θέμα της νομιμοποίησης της άμβλωσης για κληρονομικές παθήσεις μόλις το 1952 στη Σλοβενία. Ο Attila Kund με τίτλο ομιλίας: “Racism, science and academia in counter-revolutionary Hungary” επικεντρώθηκε στον επιστημονικό ρατσισμό όπως γεννήθηκε και εξελίχθηκε στην Ουγγαρία μετά το 1920.  H Αλεξάνδρα Μπαρμπούτη στην ομιλία της με τίτλο: “Save the nation: Eugenics and social transformation in Greece” περιέγραψε τη σχέση των υπέρμαχων της ευγονικής με τον πολιτικό χώρο και το ρόλο τους στην κοινωνική ανασυγκρότηση στη μεταπολεμική Ελλάδα.

Το ιστορικό πλαίσιο των ομιλιών κάλυπτε το διάστημα 1920-1970. Κοινό χαρακτηριστικό των ομιλιών ήταν η ανάδειξη της σχέσης της ευγονικής ιδεολογίας με την επιστημονική κοινότητα, την κοινωνία και την πολιτική της κάθε χώρας. Κεντρικό ρόλο στη διάδοση της ευγονικής έπαιξαν διάσημοι επιστήμονες και ιατροί της εποχής, όπως ο András Nagy στη Ρουμανία, ο Božo Skerlj στη Σλοβενία, o Lajos Méhelÿ στην Ουγγαρία και ο Νικόλαος Λούρος στην Ελλάδα. Γι’ αυτό το λόγο κυρίως, μέσα από τις παρουσιάσεις εντοπίστηκαν κοινά σημεία επαφής στον τρόπο διάδοσης της ευγονικής μέσα από αυτούς τους κεντρικούς πρωταγωνιστές, οι οποίοι πέρα από την ακαδημαϊκή ή επαγγελματική τους επιτυχία, συχνά αναλάμβαναν ηγετικούς ρόλους στον κρατικό μηχανισμό στα θέματα δημόσιας υγείας.

-Αλεξάνδρα Μπαρμπούτη

alexandrabarbouti@gmail.com

*Στην ιστοσελίδα http://research.uni-leipzig.de/eniugh/congress/ μπορείτε να δείτε περισσότερες λεπτομέρειες για το συνέδριο.