Σεμινάριο του Δικτύου για την Ιστορία της Υγείας: «Endocrinology and Rejuvenation in Communist Romania» (12/12/2022)

Τη Δευτέρα 12/12/2022 θα πραγματοποιηθεί το τρίτο σεμινάριο του Δικτύου για την Ιστορία της Υγείας για το ακαδημαϊκό έτος, με ομιλητή τον Marius Turda, καθηγητή Ιστορίας και διευθυντή του Centre for Medical Humanities (Oxford Brookes University, Οξφόρδη) και συζητήτρια την Αλεξάνδρα Μπαρμπούτη (Διδακτόρισα Ιστορίας της Ιατρικής).

Το θέμα της ομιλίας, που θα πραγματοποιηθεί στα Αγγλικά, είναι: «Endocrinology and Rejuvenation in Communist Romania».

Medical sciences in Romania were severely curtailed after 1947, with the country’s transformation into a satellite state of the Soviet Union in 1947 and the adoption of Soviet scientific theories. Yet, due to the political influence of endocrinologist C. I. Parhon (president of the National Assembly in the newly established Romanian People’s Republic), areas of scientific research dealing with human biology, otherwise considered “Morganist” (after T. H. Morgan) and “racist”, survived. These included a wide range of theories of biotypological improvement, which placed emphasis on glandular rejuvenation, endocrine therapies and the study of longevity. In the following decade, Parhon and his disciples managed to continue research on the human body (constitution), primarily from an endocrinological point of view and with a special focus on aging and chronic degenerative diseases. When, in 1952, the Institute of Gerontology and Geriatrics was established, Ana Aslan, one of Parhon’s students and at the time working at Parhon’s Institute of Endocrinology, was appointed director. In the 1960s and 1970s, Aslan’s research on rejuvenation (including the development of treatment with Gerovital H3) became Romania’s most successful scientific project and a source of political (and ideological) accomplishment for the state. Many political dignitaries, as well members of the general public, in Romania (and elsewhere) benefited from Aslan’s treatments of rejuvenation. It seemed that (some) people were, indeed, living longer under communism.

 

Τα σεμινάρια πραγματοποιούνται στο
Ιστορικό Αρχείο του Ε.Κ.Π.Α., Σκουφά 45, Αθήνα

Για να συμμετάσχετε διαδικτυακά, ακολουθήστε τον σύνδεσμο:
https://uoa.webex.com/uoa/j.php?MTID=ma9f42666a807fcdb5fcee49005de8b5a

Σεμινάριο του Δικτύου για την Ιστορία της Υγείας: «Ο Calmette εις τας Αθήνας: Ο αγώνας κατά της φθίσης και η οργάνωση του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ (ΕΙΠ)» (7/11/2022)

Τη Δευτέρα 7 Νοεμβρίου 2022 θα πραγματοποιηθεί το δεύτερο σεμινάριο του Δικτύου για την Ιστορία της Υγείας για το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023, με ομιλήτρια τη Χριστίνα Οικονομοπούλου (Δρ., Στέλεχος Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας, Προϊσταμένη Διοίκησης, Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ) και θέμα «Ο Calmette εις τας Αθήνας: Ο αγώνας κατά της φθίσης και η οργάνωση του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ (ΕΙΠ)».

 

Περίληψη:

Τον Φεβρουάριο του 1920 επισκέφθηκε την Αθήνα ο Albert Calmette, μαθητής και συνεργάτης του Louis Pasteur και υποδιευθυντής τότε του Ινστιτούτου Παστέρ Παρισίων. Γνωστός ήδη για τις μελέτες του πάνω στη φυματίωση, που οδήγησαν έναν χρόνο αργότερα στη δημιουργία του αντιφυματικού εμβολίου BCG, αλλά και για τους αγώνες του ως πρωτοπόρου της Κοινωνικής Ιατρικής, έγινε δεκτός στην Ελλάδα με ενθουσιώδη σχόλια από τον Τύπο της εποχής.
Η παρουσίαση, που βασίζεται σε στοιχεία του Ιστορικού Αρχείου του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ και σε δημοσιεύματα του ημερήσιου Τύπου, αναδεικνύει κατ’ αρχάς τον ρόλο του Calmette στην οργάνωση και έναρξη λειτουργίας του ΕΙΠ, που είχε ήδη ιδρυθεί το 1919. Ο Γάλλος Καθηγητής Βακτηριολογίας και Υγιεινής συγκρότησε το ΔΣ, εκπόνησε τα σχέδια των κτηριακών εγκαταστάσεων και εγκατέστησε τον Διευθυντή και Υποδιευθυντή. Παράλληλα, η παρουσίαση εξετάζει και άλλες «στιγμές» της επίσκεψης του Calmette στην Αθήνα, όπως τη διάλεξή του στη Σιναία Ακαδημία και την επίσκεψή του στο Γαλλικό και το Δημοτικό Νοσοκομείο.

Συζητητής: Ανδρέας Βούρτσης, Μ.Sc., ιστορικός, Μεταπτυχιακός Υπότροφος, ΙΤΕ

Τα σεμινάρια πραγματοποιούνται στο Ιστορικό Αρχείο του Ε.Κ.Π.Α. (Σκουφά 45, Αθήνα)

Για να συμμετάσχετε διαδικτυακά, ακολουθήστε τον σύνδεσμο:

https://uoa.webex.com/uoa/j.php?MTID=m080603d82f8468cc6ad9491fc1c88eae

Σεμινάριο του Δικτύου για την Ιστορία της Υγείας: «Η παρουσία των γυναικών στην παροχή υπηρεσιών υγείας στη Μεσαιωνική Ευρώπη» (3/10/2022))

Τη Δευτέρα 3 Οκτωβρίου 2022 θα πραγματοποιηθεί το πρώτο σεμινάριο του Δικτύου για την Ιστορία της Υγείας για το ακαδημαϊκό έτος 2022-2023, με ομιλήτρια τη Νικολέττα Γιαντσή, καθηγήτρια στο Ε.Κ.Π.Α., και θέμα «Η παρουσία των γυναικών στην παροχή υπηρεσιών υγείας στη Μεσαιωνική Ευρώπη».

 

 

 

Περίληψη:

Ξεκινώντας από μια ευρύτερη εικόνα για την ιατρική στον Μεσαίωνα (12ος-15ος αι.), η συζήτηση επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην άσκηση της ιατρικής από γυναίκες, αλλά και τις γυναίκες ως αντικείμενο ιατρικής φροντίδας. Υπό αυτό το πρίσμα διερευνούμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ασκούνταν η ιατρική, αλλά και τις κοινωνικές παραμέτρους μέσα από τις οποίες αναδύεται η ιατρική ως επιστήμη και ως επάγγελμα. Θα παρουσιαστούν οι ιατρικές σχολές, η ανάμειξη της Εκκλησίας στη διαμόρφωση της ιατρικής δεοντολογίας, η μετάβαση σε έναν πιο ορθολογικό τρόπο αντιμετώπισης του σώματος σε σύγκριση με το παρελθόν. Θα συζητήσουμε επίσης για τα σημαντικά ονόματα των γυναικών γιατρών της περιόδου αυτής και το έργο τους. Συγχρόνως θα επιχειρήσουμε μία επίσκεψη στα νοσοκομειακά ιδρύματα και θα διερευνήσουμε τις αντιλήψεις για τη νοσηλεία και το θεραπευτικό έργο των ιδρυμάτων.

Την ανακοίνωση θα σχολιάσει η Αθηνά Σπανίδου, υποψήφια διδάκτορας Μεσαιωνικής Ιστορίας (Ε.Κ.Π.Α.).

Τα σεμινάρια πραγματοποιούνται στο Ιστορικό Αρχείο του Ε.Κ.Π.Α. (Σκουφά 45, Αθήνα).

 

Για να συμμετάσχετε διαδικτυακά, ακολουθήστε τον σύνδεσμο: 

https://uoa.webex.com/uoa/j.php?MTID=m080603d82f8468cc6ad9491fc1c88eae

 

Ημερίδα «Η δημόσια υγεία σε κίνδυνο: επιδημίες, ενδημίες και άλλα πάθη στον ελληνικό χώρο, 19ος-21ος αιώνας» (9/5/2022)

Το Δίκτυο για την Ιστορία της Υγείας και το Ιστορικό Αρχείο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών διοργανώνουν τη Δευτέρα 9 Μαΐου 2022 ημερίδα με θέμα «Η δημόσια υγεία σε κίνδυνο: επιδημίες, ενδημίες και άλλα πάθη στον ελληνικό χώρο, 19ος-21ος αιώνας» (Ιστορικό Αρχείο ΕΚΠΑ, Σκουφά 45, Αθήνα).

Το πρόγραμμα της ημερίδας:

16:00-17:30 - 1^η Συνεδρία: Ενδημίες

Πρόεδρος: Γιάννης Στογιαννίδης

Κατερίνα Χατζηκωνσταντίνου (Αρχιτέκτονας), Η αρχιτεκτονική ως  παράγοντας θεραπείας της φυματίωσης κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου

Κωνσταντίνος  Ζαχαριάς (Ιατρός, πνευμονολόγος-φυματιολόγος, πρ. διευθυντής Πνευμονολογικού Τμήματος Παναρκαδικού Γεν. Νοσοκ. Τρίπολης), Η φυματίωση στην Ελλάδα την περίοδο της Κατοχής (1941-1944)

Αχιλλέας Φωτάκης (Μεταδιδακτορικός ερευνητής ΕΚΠΑ & Παν. Αιγαίου, διδάσκων επί συμβάσει Παν. Αιγαίου), «Ο εξοντωτικός πόλεμος κατά των αδέσποτων σκύλων». Αστυνομικές πολιτικές ενάντια στην απειλή της λύσσας, 1945-1952

17:30-17:45: Διάλειμμα

 17:45-18:45 - 2^η Συνεδρία: Λόγοι και Προσεγγίσεις

Πρόεδρος: Ευγενία Μπουρνόβα

Πηνελόπη Σεριάτου (Δρ. Ιστορίας ΕΚΠΑ), Ο ρόλος των κειμένων στη διαμόρφωση της έννοιας της δημόσιας υγείας: Ο λόγος για τη συλλογική υγεία στα ελληνικά ιατρικά βιβλία

Θεοφανώ Παπαζήση (Ομότιμη καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΑΠΘ), HIV: ιστορική και βιοκοινωνική προσέγγιση

18:45-19:00: Διάλειμμα

19:00-20:00 - 3^η Συνεδρία: Πάθη

Πρόεδρος Αλεξάνδρα Μπαρμπούτη

Δήμητρα Βασιλειάδου (Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, Παν. Αιγαίου), Χαμένοι στη μετάφραση; Μελαγχολικοί ασθενείς, ψυχίατροι και πολιτισμικές συναντήσεις στην Ελλάδα των αρχών του 20^ού αιώνα

Δέσπω Κριτσωτάκη (Δρ. Ιστορίας, συνεργάτρια ερευνήτρια στο Centre de recherche médecine, sciences, santé, santé mentale, société, Παρίσι), «Προς όφελος του κοινωνικού συνόλου»: Η ψυχική υγεία ως δημόσια υγεία στη μεταπολεμική Ελλάδα (1950-1970)

 

Κατά τη διάρκεια της ημερίδας θα τηρηθούν 

όλα τα υγειονομικά μέτρα προστασίας κατά της COVID-19.

 

Σεμινάριο Δικτύου για την Ιστορία της Υγείας: Η επιδημία της ρωσικής γρίπης στην Ελλάδα, 1889-1890 (Δευτέρα 4/4, 19:00)

Τη Δευτέρα 4 Απριλίου στις 19:00 θα πραγματοποιηθεί το έκτο σεμινάριο του Δικτύου για την Ιστορία της Υγείας, με θέμα την επιδημία της ρωσικής γρίπης στην Ελλάδα (1889-1890). Θα μιλήσει η ιστορικός ερευνήτρια Μαρία Δημητροπούλου και τη συζήτηση θα συντονίσει η Ευγενία Μπουρνόβα, καθηγήτρια του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών στο ΕΚΠΑ.

Η επιδημία της ρωσικής γρίπης (1889-1890) έμελλε να είναι η τελευταία επιδημία που βίωσε η Ευρώπη κατά τον 19ο αιώνα και η πιο θανατηφόρα επιδημία γρίπης του 19ου αιώνα. Το πρώτο κρούσμα καταγράφεται τον Μάιο του 1889 στην πόλη Μπουχάρα. Από εκεί, και ακολουθώντας τις εμπορικές διαδρομές του Βόλγα η νόσος μεταφέρεται σε ευρωπαϊκό έδαφος, στην Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα, τον Νοέμβριοτου 1889, από όπου και εξαπλώνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στην Ελλάδα, οι εφημερίδες δημοσιεύουν τα νέα για τα πρώτα κρούσματα τις παραμονές των Χριστουγέννων του 1889.

Αρχικά, η παγκόσμια ιατρική κοινότητα είναι καθησυχαστική και κάνει λόγο για μια καλοήθη νόσο με ήπια συμπτώματα. Ο τόνος θα αλλάξει προς τα τέλη Δεκεμβρίου, όταν ο αριθμός των ασθενών που εμφανίζουν επιπλοκές που καταλήγουν σε πνευμονία και δυστυχώς σε θάνατο θα αρχίσει να αυξάνεται δραματικά. Για αρκετούς μήνες, η παγκόσμια ιατρική κοινότητα βρίσκεται σε σύγχυση και συζητά δύο σημαντικά ζητήματα. Αφενός, την ταυτοποίηση της νόσου, δηλαδή κατά πόσο η επιδημική νόσος είναι η influenza ή ο Δάγκειος πυρετός. Αφετέρου, τη φύση της νόσου και συνεπώς αν πρόκειται για μια μεταδοτική νόσο, ή για ένα μίασμα, που μεταδίδεται μέσω της ατμόσφαιρας και των εκάστοτε μετεωρολογικών συνθηκών.

Στην ομιλία, παρουσιάζεται η εξέλιξη της πανδημίας στην Αθήνα και άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας και των ιατρικών συζητήσεων μέσω της αποδελτίωσης του ημερήσιου αθηναϊκού τύπου της εποχής αλλά και των Πρακτικών της Ιατρικής Εταιρείας.

Τα σεμινάρια πραγματοποιούνται διαδικτυακά.

Για να συμμετάσχετε, ακολουθήστε τον σύνδεσμο:

https://us02web.zoom.us/j/89444014517?pwd=cytVZDhKaXNBN05EV0J4alB0anEwZz09

Ημερίδα "Διακόσια χρόνια δυτικής στροφής: υγεία, κοινωνία και κράτος" (10 Μαρτίου 2022)

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών διοργανώνει κύκλο ημερίδων με θέμα "Τα διακόσια χρόνια του Ελληνικού κράτους". Στο πλαίσιο αυτού του κύκλου πραγματοποιείται ημερίδα με θέμα την υγεία και τίτλο "Διακόσια χρόνια δυτικής στροφής: υγεία, κοινωνία και κράτος" την Πέμπτη, 10 Μαρτίου 2022 στις 12:30 στο αμφιθέατρο Αργυριάδη του κεντρικού κτιρίου του Πανεπιστημίου.

Η ημερίδα διεξάγεται με υβριδικό τρόπο και μεταδίδεται διαδικτυακά από τον σύνδεσμο  https://youtu.be/_d1lqCF5DVc 

Για να δείτε το πρόγραμμα, πατείστε εδώ.

Σεμινάριο Δικτύου για την Ιστορία της Υγείας: «Δύο Δυναμερά τόσο μακρινά και τόσο κοντινά» (7/2/2021)

 

Τη Δευτέρα 7 Φεβρουαρίου 2022, στις 19:00, θα πραγματοποιηθεί το πέμπτο σεμινάριο του Δικτύου για την Ιστορία της Υγείας, με θέμα Αίλιος Προμώτος (2ος αι. μ.Χ.) και Νικόλαος Μυρεψός (13ος αι. μ.Χ.): Δύο «Δυναμερά» τόσο μακρινά και τόσο κοντινά. Θα μιλήσουν οι Μάριος Μαρσέλος (ιατρός, φαρμακολόγος) και Ηλίας Βαλιάκος (φιλόλογος, ιστορικός).

Οι ιατροί Αίλιος Προμώτος (Αλεξάνδρεια, 2ος αι μ.Χ.) και Νικόλαος Μυρεψός (Νίκαια Βιθυνίας και Κωνσταντινούπολη, 13ος αι. μ.Χ.) συνέγραψαν ιατρικά βιβλία με τον τίτλο «Δυναμερόν», τα οποία περιέχουν θεραπευτικές συνταγές για πολλά και διαφορετικά νοσήματα. Τα βιβλία αυτά θα παρουσιαστούν και θα συζητηθούν με έμφαση στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής τους, στην αξιολόγηση των παρεχόμενων ιατρικών πληροφοριών, στη σύγκριση με προγενέστερα ή μεταγενέστερα έργα, καθώς και στην προσπάθεια τεκμηρίωσης της χρονολόγησης των αρχικών κειμένων. Επίσης, θα αναζητηθούν τυχόν ομοιότητες ανάμεσα στα δύο αυτά κείμενα, τα οποία φέρουν τον ίδιο τίτλο, αν και απέχουν μεταξύ τους περισσότερους από 10 αιώνες.

Το «Δυναμερόν» του Νικολάου Μυρεψού αποτελεί την εκτενέστερη συλλογή ιατρικών συνταγών της ύστερης βυζαντινής εποχής (2667 συνταγές), ταξινομημένη σε 24 ενότητες, μία για κάθε γράμμα του αλφαβήτου. Κάθε κεφάλαιο περιέχει από ένα μέχρι και εννέα υποκεφάλαια. Κάθε φαρμακευτική συνταγή αποτελείται από τέσσερα μέρη: την ονομασία της, τις ασθένειες για τις οποίες χρησιμοποιείται, τα συστατικά της και τη δοσολογία.

Το «Δυναμερόν» του Αίλιου Προμώτου (830 συνταγές) αποτελείται από 130 κεφάλαια, τα οποία περιλαμβάνουν διαφορετικά νοσήματα. Το εκτενέστερο κεφάλαιο αναφέρεται στις οφθαλμικές παθήσεις, κυρίως στο τράχωμα, μια ενδημική νόσο της Αιγύπτου ήδη κατά την αρχαιότητα (28 συνταγές κολλυρίων).