Σεμινάριο Δικτύου για την Ιστορία της Υγείας «Ιατρικοποίηση του σώματος και αναψυχή» (4/10/2021)

 

Τη Δευτέρα 4 Οκτωβρίου 2021 στις 19:00 θα πραγματοποιηθεί το πρώτο σεμινάριο του Δικτύου για την Ιστορία της Υγείας για την ακαδημαϊκή χρονιά 2021-2022, με θέμα «Ιατρικοποίηση του σώματος και αναψυχή. Σημειώσεις για την ιστορία της αυτόνομης κατάδυσης». Θα μιλήσει ο Μανόλης Τζανάκης (αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης) και θα σχολιάσει ο Μιχάλης Νικολακάκης (δρ. κοινωνιωλογίας, ΣΕΠ ΕΑΠ, διδάσκων ΕΚΠΑ).

Η αυτόνομη κατάδυση αναψυχής είναι μια διακριτή κοινωνική πρακτική με σχετικά σύντομη ιστορία 70 χρόνων. Έχει ως αφετηρία την τελειοποίηση μιας τεχνολογικής καινοτομίας από τους Γάλλους Jacques-Yves Cousteau και Émile Gagnan στα τέλη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η οποία επιτρέπει την υποβρύχια αναπνοή διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ανεξαρτησία του/της αυτοδύτη/τριας τόσο από την επιφάνεια όσο και από άλλα υποβρύχια τεχνικά μέσα.

Σε πρώτη φάση, η διάδοση της αυτόνομης κατάδυσης λαμβάνει χώρα στο πεδίο του αθλητισμού και των σπορ, ως μια οιονεί αθλητική δραστηριότητα, υπό την εποπτεία εθνικών και διεθνών αθλητικών θεσμών, με τη μορφή ομοσπονδιών. Η σημερινή Ελληνική Ομοσπονδία Υποβρύχιας Δραστηριότητας και Αθλητικής Αλιείας (Ε.Ο.Υ.Δ.Α.), ιδρύεται το 1952, και αποτελεί ιδρυτικό μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Υποβρύχιων Δραστηριοτήτων (C.M.A.S.), η οποία ιδρύθηκε το 1959. Αν και τυπικά η αυτόνομη κατάδυση εξακολουθεί να τελεί υπό την αιγίδα αθλητικών ομοσπονδιών, οι τελευταίες χάνουν με τον καιρό την κανονιστική τους ισχύ. Σταδιακά η αυτόνομη κατάδυση εντάσσεται στον κόσμο της αναψυχής ως δραστηριότητα του ελεύθερου χρόνου και σε μεταγενέστερο χρόνο, στην αυγή του 21ου αιώνα μετατρέπεται σε ειδικό τουριστικό προϊόν, συνέπεια της αυξανόμενης εμπορευματοποίησής της.

Η ενασχόληση με την αυτόνομη κατάδυση προϋποθέτει σήμερα την πιστοποιημένη, βάσει διεθνών προτύπων, μαθητεία σε πρακτικές δεξιότητες, και την απόκτηση τεχνολογικών και ιατρικών γνώσεων και γνώσεων φυσικής. Ποιες είναι οι συνέπειες του περιεχομένου της αφενός τυποποιημένης και αφετέρου εμπορευματοποιημένης εκπαίδευσης στη σχέση με τον εαυτό κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας; Η κατανόηση των συνεπειών της αύξησης της πίεσης και η χρήση τεχνολογικού εξοπλισμού προκειμένου να ελεγχθούν οι ιδιόμορφες υποβρύχιες συνθήκες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την εκμάθηση στοιχειωδών γνώσεων ανθρώπινης βιολογίας, την «ιατρική» ή «φυσιολογία» των καταδύσεων. Με ποιο τρόπο ο/η αυτοδύτης/τρια υιοθετεί τις ιατρικές παραστάσεις για το σώμα; Πώς αυτές ενσωματώνονται στο κοινωνικό πρόταγμα για ασφαλή κατάδυση με σκοπό την αναψυχή;

 

Τα σεμινάρια πραγματοποιούνται διαδικτυακά.

Για να συμμετάσχετε, ακολουθήστε τον σύνδεσμο:

https://us02web.zoom.us/j/83168568620

 

Ημερίδα "Η δημόσια υγεία σε κίνδυνο: επιδημίες, ενδημίες και άλλα πάθη στον ελληνικό χώρο, 19ος - 21ος αιώνας" (9/5/2022)

 

Με αφορμή την πανδημία του κορωνοϊού, η δυναμική των ασθενειών μέσα στις κοινωνίες προσέλκυσε το έντονο ενδιαφέρον της ελληνικής κοινής γνώμης. Ήδη, όμως, από καιρό, η κοινότητα των ιστορικών και των κοινωνικών επιστημόνων στην Ελλάδα εργάζεται πάνω στις ευρύτερες επιπτώσεις και τις προεκτάσεις των ζητημάτων που άπτονται της δημόσιας υγείας. Έχει, επομένως, καταδείξει ότι οι επιδημίες, οι ενδημίες και άλλες παθολογίες οι οποίες γίνονται αντιληπτές ως κίνδυνοι που απειλούν τη δημόσια υγεία δεν είναι μόνο προκλήσεις υγειονομικής τάξης. Αποτελούν στιγμές καταλυτικές που αφήνουν το στίγμα τους, άλλοτε πρόσκαιρο και άλλοτε διαρκέστερο, στις καθημερινές πρακτικές και συνήθειες, στις κοινωνικές σχέσεις, στον διαχωρισμό δημόσιου και ιδιωτικού χώρου, στον ρόλο του κράτους και των επιστημόνων, στις εργασιακές συνθήκες ή στη διαχείριση του ελεύθερου χρόνου.

Η ημερίδα «Η δημόσια υγεία σε κίνδυνο» φιλοδοξεί να χαρτογραφήσει το πεδίο της ιστοριογραφίας και των κοινωνικών επιστημών που πραγματεύεται ερωτήματα σχετικά με την εμπειρία του κινδύνου για τη δημόσια υγεία, όπως τη βίωσε η ελληνική κοινωνία τους δύο τελευταίους αιώνες, από την εγκαθίδρυση και τη σταδιακή εμπέδωση κρατικών θεσμών που έπαιξαν κεντρικό ρόλο στα θέματα δημόσιας υγείας. Το γεωγραφικό πλαίσιο της ημερίδας περιλαμβάνει τα διευρυνόμενα όρια του ελληνικού κράτους, αλλά και τις όμορες περιοχές με ελληνικούς πληθυσμούς που σταδιακά ενσωματώνονται σε αυτό.

Η Οργανωτική Επιτροπή καλεί ερευνητές και ερευνήτριες που βρίσκονται είτε σε πρώιμο στάδιο της έρευνάς τους (μεταπτυχιακούς/ές, υποψ. διδάκτορες, μεταδιδάκτορες) είτε σε πιο προχωρημένο να επανεξετάσουν και να αναστοχαστούν πάνω στις παλαιότερες εμπειρίες των ανθρώπινων κοινωνιών με ό,τι κατά καιρούς έχει γίνει αντιληπτό ως απειλή κατά της δημόσιας υγείας. Με αυτόν τον τρόπο, η ημερίδα επιδιώκει την ανανέωση του πεδίου και την προώθηση του διαλόγου όχι μόνο μεταξύ επιστημόνων αλλά και με την ευρύτερη κοινωνία.

 

Ενδεικτικά, αλλά όχι περιοριστικά, ερωτήματα που θα απασχολήσουν την ημερίδα είναι τα εξής:

●     Ποιοι είναι οι «κίνδυνοι» που απειλούν τη δημόσια υγεία την περίοδο ζωής του ελληνικού κράτους;

●     Πώς νοηματοδοτούνται οι κάθε λογής υγειονομικοί «κίνδυνοι» και πώς διαμορφώνεται η έννοια της δημόσιας υγείας;

●     Ποια είναι τα δρώντα υποκείμενα που ορίζουν τους «κινδύνους» για τη δημόσια υγεία, που χαράσσουν πολιτικές για την αντιμετώπισή τους ή που πλήττονται από αυτούς (νομοθέτες, πολιτικοί, γιατροί, διοικητικό προσωπικό, ασθενείς και ευάλωτοι πληθυσμοί);

●     Ποιες είναι οι αντιλήψεις που διαμορφώθηκαν γύρω από επιδημίες, ενδημίες και άλλα πάθη σε σχέση με τη δημόσια υγεία στη δημόσια συζήτηση και στις σελίδες του Τύπου, σε επιστημονικά ή σε λογοτεχνικά κείμενα;

●     Ποιοι είναι τα μέτρα που λήφθηκαν για την αντιμετώπισή τους και ποιες παρακαταθήκες άφησαν;

●     Ποιες ήταν οι συνέπειες των ζητημάτων δημόσιας υγείας (ως προς την κρατική οργάνωση, τη δημογραφία, την κοινωνία, την οικονομία, την επιστήμη, τις νοοτροπίες);

●     Τι είδους διακυβεύματα (υγειονομικά, οικονομικά, κοινωνικά, ιδεολογικά) συνδέθηκαν με τους «κινδύνους» της δημόσιας υγείας;

●     Τι έχει να μας πει η ιστορική δημογραφία για την έκταση/ένταση των υγειονομικών προκλήσεων;

Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα τη Δευτέρα 9 Μαΐου 2022. Οι εισηγήσεις θα έχουν διάρκεια 20’. Παρακαλούμε να στείλετε τις προτάσεις σας το αργότερο μέχρι 31 Οκτωβρίου 2021 στη διεύθυνση dimosia.ygeia.se.kindyno@gmail.com, σημειώνοντας τον τίτλο της εισήγησης και μια περίληψη έκτασης 150-200 λέξεων. Οι συμμετέχοντες/χουσες θα ενημερωθούν το αργότερο μέχρι 15 Δεκεμβρίου 2021.

Επιστημονική Επιτροπή

Κατερίνα Γαρδίκα

Κωστής Γκοτσίνας

Γιάννης Γονατίδης

Δέσπω Κριτσωτάκη

Θανάσης Μπαρλαγιάννης

Αλεξάνδρα Μπαρμπούτη

Ευγενία Μπουρνόβα

Πηνελόπη Σεριάτου

Γιάννης Στογιαννίδης

 

Οργανωτική Επιτροπή

Κατερίνα Γαρδίκα

Κωστής Γκοτσίνας

Θανάσης Μπαρλαγιάννης